Αισθήσεις στο Αρχιτεκτονικό έργο - Κωτσιόπουλος

Θεσσαλονίκη 1984

Βρισκόμαστε τότε στο τέταρτο έτος της Αρχιτεκτονικής. Μπροστά μας μαθήματα επιλογής κι ένα απ αυτά του καθηγητή Κωτσιόπουλου. Νέος τότε δίδασκε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό . Το προσωπικό έργο εκτός σχολής δεν το γνωρίζαμε, αλλά μπορούσε κανείς να καταλάβει περί τίνος επρόκειτο μέσα από τις εργασίες των φοιτητών που είχαν επιλέξει το μάθημα του. Μακέτες από διπλωματικές και διάφορες εργασίες δήλωναν πλήρη ελευθερία στις απεριόριστες δυνατότητες των φοιτητών, χωρίς όρια στη επιλογή των υλικά κατασκευής, με δυναμικές καμπύλες και οξείες γωνίες στη σχεδίαση, παιχνίδια με τους όγκους και χρώματα ωραία έντονα ελληνικά χρώματα.  

Τα μέχρι εκείνη τη στιγμή δεδομένα (ίσως να παραμένουν και σήμερα) στη πολυτεχνική σχολή ήταν μια περίεργη εμμονή στο ψυχρό μοντέρνο. Θεοί ο LeCorbusier ο Frank LIoyd Wright και οι Έλληνες πρωτοπόροι του 30! Oποιαδήποτε άλλη τάση θεωρείτο ιεροσυλία. Ειρωνεία για το μεταμοντέρνο, ούτε συζήτηση για  Deconstaction και άλλλες τάσεις - κινήματα που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή στο κόσμο. Η δική του άποψη όπως αποτυπωνόταν μέσα από τις εργασίες του μαθήματος μπορεί να μην μπορούσε να την κατατάξεις κάπου είχε πάντως κάτι καινούργιο χωρίς κλισέ.  Σαν να γεννιηθηκε μέσα στην Αρχιτεκτονική σχολή Θεσσαλονίκης μια νέα η σχολή του Κωτσιόπουλου. Εντυπωσιακές προσεγγίσεις που τρόμαζαν αλλά ενθουσίαζαν ταυτόχρονα και που εν πάση περιπτώσει διέγειραν τις αισθήσεις.  

Δυστυχώς για κάποιους λόγους τότε δεν έτυχε να έχω την εμπειρία του μαθήματος του κι έτσι προσπεράστηκε αλλά ποτέ δεν λησμονήθηκε. Οι μορφές οι συνθέσεις και οι πειραματισμοί του ερχόταν σαν οπτασία μπροστά μου μέσα από πολλά project πέντε χρόνια αργότερα όταν βρέθηκα για περαιτέρω σπουδές στην Bartlett του UCL.

Αθηνα 2012

Λίγες μέρες πριν, στο Μουσείο Μπενάκη (Φώτο),  εκείνος και οι συνεργάτες του παρουσίασαν την δουλειά του Γραφείου τα τελευταία τριάντα χρόνια. Πολλά μικρά και μεγάλα έργα, όλα αξιόλογα μαρτυρούσαν την συνεχή του δημιουργικότητα του στο χώρο της Αρχιτεκτονικής. Ένα μόνο με ενόχλησε καθώς περιεργαζόμουν τα σχέδια και τις μακέτες, ότι διαπίστωσα πράγματι ότι «άλλαξαν τα ιδιώματα» κι εκείνες οι τάσεις του ‘80 κατέρρευσαν δηλώνοντας σχεδόν πλήρη υποταγή στις αρχές του μοντέρνου.

To μοντέρνο κίνημα στην αρχιτεκτονική μπορεί να ενσωματώνει (ευτυχώς) τις νέες απαιτήσεις για ενεργειακό σχεδιασμό και τη βιοκλιματική συμπεριφορά των κτιρίων είναι όμως εκείνο που μπορεί να διεγείρει τις αισθήσεις;      

Η γοητεία των «γερασμένων» αντικειμένων.

Οι πίνακες του Σ. Σόρογκα κρύβουν –σαφώς- αισιοδοξία κι ελπίδα, παρόλο που τα αντικείμενα που απεικονίζονται βρίσκονται σε κατάσταση αποσύνθεσης. Μας προτρέπει να κοιτάξουμε με άλλη ματιά την όλη διαδικασία.

Λάτρης της βυζαντινής αγιογραφίας  του άπλετου φωτός,  εκείνου που δεν έρχεται από μια πηγή αλλά από παντού,  λες και όλο το σύμπαν γύρω εκπέμπει ομοιόμορφα απέραντο λευκό, δίνει στα έργα την ιδιαιτερότητα που τα διακρίνει. Αν και θα περίμενε κανείς κάτι περισσότερο για την σχέση με το Θείο, εκείνος αρκείται μόνο (προς το παρόν;) σ αυτό τον κοινό παρονομαστή.

Τα έργα μεγάλων διαστάσεων είναι πράγματι άψογα κρύβοντας μια ανεπαίσθητη αρχιτεκτονική μάτια. Χρωματικά παιχνίδια δεν υπάρχουν.  Καταφέρνει άριστα να αποδώσει το θέμα, με λευκό ακρυλικό και κάρβουνο, χωρίς πολλές φορές τη χρήση της προοπτικής και των σημείων φυγής. Τα αποτυπώνει  με ευγένεια και σεβασμό. Κοιτώντας τα αισθάνεσαι να αιωρείσαι  μεταξύ πραγματικού και μεταφυσικού.

Εκείνος σημειώνει:

«Σέβομαι την πίστη των άλλων. Η αποιέρωση των πάντων πιστεύω ότι συνέτεινε στην απουσία σεβασµού και στις σχέσεις των ανθρώπων, όπως προς τον δάσκαλο, τον ηλικιωµένο, τον ιερέα, τα σύµβολα της πατρίδας, προς το ψωµί που κάποτε, αν έπεφτε κάτω, το φιλούσαµε σηκώνοντάς το».

Η έκθεση «Σόρογκας 50 χρόνια ζωγραφική», φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη και θα διαρκέσει ως τις 19 Φεβρουαρίου. Βρεθήκαμε εκεί την περασμένη Κυριακή και «φορτώσαμε»  δύναμη...